آفات مهم پنبه

پنبه یکی از مهمترین و قدیمی ترین محصولاتی است که در ایران کشت می شود. این محصول هم مانند سایر محصولات کشاورزی از گزند آفات و عوامل بیماریزا دور نبوده و در صورت مدیریت ناصحیح هر ساله خسارت زیادی به کشاورز وارد می شود. نکته مهم دیگر در خصوص مدیریت عوامل خسارت زا هزینه بالای استفاده از سموم و حشره کشها و کارآیی پایین آنهاست. بنابراین توصیه می شود برای حفظ محیط زیست خود و عزیزانتان، کاهش هزینه تولید و افزایش کارآیی روشهای کنترل آفات حتما از روشهای تلفیقی برای کنترل آفات استفاده شود.

در این بخش از مطالب پنبه در خصوص مهمترین آفات کشت پنبه اطلاعاتی ارائه شده است:

آفات کشت پنبه را می توان در 3 گروه 1. آفات مرحله جوانه زنی بذر تا گیاهچه، 2. آفات مکنده مرحله ظهور گل و غنچه و 3. آفات برگ، غنچه، گل یا غوزه مورد بررسی قرار داد: 

آفات مرحله جوانه زنی بذر تا گیاهچه

1. مگس هیلمیا

این مگس در کودهای دامی و خاک وجود دارد و لارو این مگس در مرحله جوانه زنی از بذر و گیاهچه تغذیه و باعث پوسیدگی آن می شود.

کاشت بذر در زمان مناسب، استفاده از کودهای دامی کاملا پوسیده و ضدعفونی بذر قبل از کاشت از روشهای مدیریت کنترل این آفت است.

2. کرم سیمی یا مفتولی ریشه

حشره بالغ این کرم به صورت سوسکهای کوچک قهوه ای به طول 7 تا 10 میلیمتر هستند و دارای نقاط منظم طولی روی بالپوشها می باشد. مهمترین خسارت این آفت مربوط به مرحله لارو آن است و به ریشه بسیاری از گیاهان حمله کرده و لارو دراز و مفتولی از ریشه، ساقه و گاهی محل طوقه تغذیه و موجب قطع ارتباط ریشه با گیاه شده و در مزرعه بصورت بوته میری لکه ای مشاهده می شود. حضور مواد آلی نپوسیده و رطوبت زیاد موجب تشدید فعالیت این آفت می گردد.

شخم عمیق در اواخر تابستان و اوایل پاییز، غرقاب کردن زمین، اجرای تناوب زراعی با یونجه و ضدعفونی بذر قبل از کاشت میتواند باعث کاهش جمعیت آفت و آلودگی شود.

3.کرم طوقه بر یا آگروتیس

حشره بالغ کرم طوقه بر شب پره ای بزرگ به رنگ قهوه ای تیره متمایل به سیاه است که در پشت برگ گیاهان جوان اقدام به تخم ریزی کرده، لارو سن اول از برگ تغذیه کرده اما از لارو سن 2 به زیر خاک رفته و بیشترین خسارت آن مربوط به همین لارو سن 2 است که شبها با تغذیه از محل طوقه گیاه باعث قطع شدن بوته و خشک شدن بوته های 2 تا چند برگی پنبه می شود. معمولا بیشترین خسارت در پنبه از اوایل اردیبهشت تا اوایل خرداد است و بعد از آن لاروها به مزارع ذرت، سویا و ... حمله می کنند.

زمستانگذرانی آفت در عمق 5 تا 10 سانتیمتری خاک به صورت شفیره است. بنابراین برای مدیریت آن شخم و یخاب زمستانه بسیار مؤثر است.

آفات مکنده مرحله ظهور گل و غنچه

1. تریپس

تریپس هم از جمله حشرات ریزی هستند که گیاهان بسیاری میزبان آن هستند و با چشم غیرمسلح به راحتی دیده نمی شوند. در مزارع پنبه فعالیت آفت از نیمه اردیبهشت شروع و تا اواخر فصل زراعی از شیره گیاه تغذیه می کنند. محل تغذیه تریپس روی برگ به صورت نقاط  سفید نقره ای یا زرد رنگ دیده می شود و موجب بدشکلی و قاشقی شدن برگ در گیاهچه پنبه می شود.

ضدعفونی بذر قبل از کشت، شخم عمیق و یخاب زمستانه، تقویت گیاه با کودهای آلی و معدنی از راه های کنترل و مدیریت آفت است.

2. شته سبز پنبه

شته از جمله آفات مهمی است که در مزارع پنبه با تراکم بالا فعالیت دارد. جمعیت شته از مرحله گیاهچه روی پنبه دیده می شوند و جمعیت آن از نیمه تیر تا اواخر شهریور به حداکثر می رسد. 

با توجه به فعالیت موثر دشمنان طبیعی شته از جمله کفشدوزکها، بالتوری سبز، سن های شکارگر، زنبورهای پارازیتوئید و مگسهای سیرفید در کنترل این آفت توصیه می شود از سمپاشی های غیرضروری و بی رویه جهت حفظ بقای این دشمنان طبیعی خودداری شود. مزارع دیرکشت بیشتر مورد حمله شته قرار می گیرند بنابراین رعایت زمان مناسب کشت ضروری است. 

3. زنجرک سبز پنبه

زنجرک هم از آفات شایع مزارع پنبه است، تغذیه آفت از شیره گیاهی باعث خشبی شدن برگ و چروکیدگی آن می شود و در جمعیت بالای آفت حاشیه برگها ارغوانی شده و با کاهش سبزینگی گیاه عملکرد به شدت کاهش می یابد.

4. کنه تارعنکبوتی پنبه

کنه ها از آفات مکنده ای هستند که با چشم غیرمسلح نیز دیده می شوند، در بهار رنگ آنها سبز مایل به زرد بوده و در زمستان و تابستان به رنگ قرمز نارنجی دیده می شوند. علایم خسارت آن در سطح برگ به صورت لکه های قرمز مشاهده می شود. زمستانگذرانی آفت در لابلای کلوخها، بقایای گیاهی و خاک است و در مزارع پنبه فعالیت خود را از ابتدای تیرماه آغاز کرده و با گرم و خشک شدن هوا در تابستان شدت فعالیت آنها افزایش می یابد. 

برای مدیریت و کنترل این آفت رهاسازی و تکثیر کنه های شکارگر و سمپاشی حاشیه مزارع در اوایل تیرماه توصیه می شود.

5.سنک غوزه پنبه

سنک ها همزمان با شروع تشکیل اندامهای زایشی در پنبه تا پایان عملیات برداشت (اوایل تیرماه تا پایان فصل زراعی) از بخشهای مختلف میوه پنبه تغذیه می کنند که این عمل موجب ظهور لکه های سیاه در غوزه ها، ریزش غنچه و غوزه های کوچک و بدشکفتن غوزه های می گردد. این آفت دارای میزبان های متعددی است و در هوای گرم فعالیت آنها زیاد شده و در ساعات خنک و ابری پشت برگ استراحت می کنند. این آفت زمستان را بصورت تخم داخل ساقه سپری می کند.

شخم پاییزه و زمستانه و سمپاشی در صورت تراکم بالای جمعیت آفت توصیه می شود.

6. سفیدبالک پنبه

سفیدبالکها نیز از آفات مهم مزارع پنبه، سبزی و صیفی، توتون و ... می باشند. تغذیه پوره این حشرات از شیره گیاهی موجب اختلال در رشد اندامهای مختلف گیاه و سیستم تنفسی گیاه می شوند که در نتیجه آن غوزه ها، طول الیاف و استحکام آنها کم می شود.

شخم پاییزه و زمستانه در مزارع پنبه، گوجه، بادمجان، سویا، توتون و ...، کشت به موقع پنبه در بهار، زراعت پنبه به دور از مزارع صیفی و جالیز، وجین علفهای هرز داخل و حاشیه مزارع پنبه از جمله روشهای مدیریتی جهت کنترل آفت است.

آفات برگ، غنچه، گل یا غوزه

1.کرم غوزه پنبه

حشره کامل آفت شب پره ای به طول 12 تا 20 میلیمتر و عرض آن با بالهای باز 30 تا 40 میلیمتر است. رنگ بالهای جلویی شب پره زردخاکستری یا زرد مایل به سبز است و روی هر یک از بالها یک لکه گرد کوچک سیاه و یک لکه لوبیایی شکل تیره دیده می شود.

لارو این آفت از آفات کلیدی و خطرناک است که خسارتهای قابل توجهی به مزارع پنبه وارد می کند و دارای رنگهای مختلفی است. عمده خسارت آفت از نسل دوم به بعدآغاز و در نسل سوم فعالیت آن شدیدتر است که مصادف با ظهور حداکثر غنچه و گلدهی و ظهور غوزه های جوان است (اواسط تیر تا اواسط مهر).

لارو آفت از برگ تغذیه و رگبرگها را باقی می گذارد و سپس به غنچه، گل و غوزه حمله کرده و با سوراخ کردن غوزه و ورود به داخل غوزه از الیاف پنبه تغذیه کرده که موجب می شود غوزهای باقی مانده دارای الیاف کوتاهتر و کثیف باشند و ارزششان کم می شود. زمستانگذرانی آفت بصورت شفیره در عمق 8 تا 10 سانتیمتری خاک است.

شخم عمیق پاییزه و زمستانه، انجام یخاب زمستانه، رعایت تناوب زراعی، نصب تله های نوری و فرمونی، رهاسازی زنبورهای براکون و تریکورما برای مبارزه بیولوژیک، انجام آبیاری غرقابی در تیر و مرداد جهت مرگ شفیره های موجود در خاک از جمله روشهای مدیریتی برای کنترل آفت است.

برای مبارزه شیمیایی بهترین زمان سمپاشی علیه آفت زمانیست که تخمها در حال تفریخ بوده و لاروهای سن 1 از تخم خارج شده اند و مناسبترین زمان سمپاشی صبح یا عصر است.

2.کرم خاردار پنبه

جمعیت این آفت در حال حاضر اندک است و حشره بالغ آن شب پره ای بابالهای باز 32 میلیمتری به رنگ سبز با بالهای زیرین خاکستری روشن اسو حاشیه بال قهوه ای است. مهمترین خسارت آفت مربوط به لارو آن است که پس از خروج از تخم به شاخه های جوان و نچه ها خسارت زده و تغذیه لاروها داخل غوزه ها عمدتا از تخم پنبه است و باعث سیاه شدن الیاف پنبه می شود. زمستانگذرانی آفت بصورت پیله بر روی اندامهای هوایی گیاه است.

کشت به موقع، زیرخاک کردن بقاای گیاهی و علفهای هرز، شخم عمیق پاییزه و زمستانه از جمله روشهای مدیریت آفت است. 

3. کرم برگخوار کاردرینا

این آفت دارای میزبانهای متعددی است از جمله چغندرقند، پنبه، یونجه، سویا، لوبیا، علفهای هرز، درختان میوه و ... . حشره آن شب پره ای به طول 3 سانتیمتر با بالهای باز است و لارو آن در سنهای 2 و 3 به مزارع پنبه خسارت می زند. لاروهای آن از برگها تغذیه و برگها را سوراخ می کنند. زمستانگذرانی این آفت به صورت شفیره در داخل خاک است.

وجین علفهای هرز داخل و حاشیه مزرعه، شخم زراعی پاییزه و زمستانه بعد از برداشت محصول و یخاب زمستانه برای مدیریت و کنترل جمعیت آفت توصیه می شود. در کنترل شیمیایی بهترین زمان سمپاشی هنگامیست که آفت تخم ریزی کرده و تفریخ تخمها شروع شده است.