همه از دولت خاک سیه است که چمن خرم و گلشن خوشبوست
همه طفلان دبستان منند هرگل و سبزه که اندر لب جوست
خانم پروین اعتصامی
تاریخچه شناخت خاک و مصرف کود
بشر تا زمانی که با شکار و جمع آوری غذا ارتزاق می کرد نیازی به تفکر درباره طبیعت و ارزش خاکی که زیر پایش بود نداشت، اما از آن زمان که اقدام به کاشت دانه برای تهیه غذا کرد طبیعت تأثیر مستقیمی بر زندگی اش یافت و از آنجا مجبور شد به خاک نیز به عنوان بستر این پرورش بیاندیشد. برای بشر مفهوم خاک زمانی توسعه پیدا کرد که او وارد عصر انقلاب کشاورزی شد. «کلومُلا» در تاریخ 60 میلادی در عصر امپراتوری رم نوشت: «خاک مادر مشترک تمام چیزهاست، چون همیشه زاینده تمام چیزها بوده و مقدر است که همچنان آن را پی در پی به وجود آورد». در 2300 سال قبل فهم بشر از خاک چنان کامل شده بود که «گزنفون» نوشت: «مملکت خراب شده است، کسی نمی داند که خوب است به زمین کود دامی داده شود ... هیچ چیز به اندازه کود خوب نیست». در جای دیگر او می نویسد که بهترین حبوبات برای تقویت خاک لوبیاها، لوپن ها و خُلر هستند، کلوملا بقولاتی مانند لوپن، خلر، ماش، نخود، شبدر و یونجه را برای اصلاح خاک معرفی است. مصرف کود امروزی که ه کود شیمیایی معروف است نیز در 2200 سال قبل شناخته شده بود. «تیوفراستوس» مصرف شوره یا همان نیترات پتاسیم را برای تقویت گیاهان توصیه می کند. جالب است که خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نیز در گذشته مورد توجه دانشمندان آن زمان بوده برای مثال برای بررسی میزان املاح خاک از آزمایش های چشایی استفاده می کردند. از قرن 13 میلادی به بعد سرعت پیشرفت اطلاعات و مفاهیم خاک به سرعت افزایش یافت و بیشتر تمرکز دانشمندان روی خاک به منزله بستری برای رشد گیاه بوده است. خاک برای بشر، مهمترین منبع حیات است زیرا گیاه را تولید می کند و بدین ترتیب غذا، مسکن، پوشاک و ... تهیه می شود. به نظر می رسد تمرکز روی این موضوع نه تنها کاهش نمی یابد بلکه به طور قطع افزایش نیز خواهد داشت.
اهمیت آب
آب مهمترین ماده در سطح کره زمین است، از حدود 10 هزار سال پیش که مردم به یکجانشینی روی آوردند اولین تمدنها پیرامون آب شکل گرفت و توسعه یافت. فلاسه یونان آب را یکی از عناصر چهارگانه اصلی (خاک، هوا، آتش و آب) می دانستند. آب اگر مهمترین عامل در بخش کشاورزی نباشد بی شک تأثرگذارترین عامل در کشاورزی است. وجود پوشش گیاهی و پراکندگی آن در سطح زمین بیش از هر عامل دیگری توسط آب و دمای هوا کنترل می شود. تقریبا تمام فرآیندهای گیاهی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم متأثر از تأمین آب است، سرمایه ای گرانقدر که به دلیل سو مدیریت نگهداری و مصرف و تغییرات اقلیمی به بزرگترین چالش و عامل محدود کننده در کشاورزی ایران تبدیل شده است.
شوری، قلیائیت، آهک، ساختمان خاک و ...
شوری، پ-هاش، قلیائیت، سدیمی بودن، سایر آنیون ها و کاتیونهای آب
