پسیل گلابی
پسیل گلابی(Cacopsylla pyricola) که با نامهای شیره و عسلک گلابی نیز شناخته می شود یکی از آفات کلیدی و خسارت زای مهم در درختان گلابی است. این آفت از گروه آفات مکنده است، پوره ها و حشره کامل این آفت با فرو بردن خرطوم خود به داخل بافت گیاه از شیره آن تغذیه می کنند و اضافی آن را به صورت مایعی چسبناک به نام عسلک دفع می کنند. میزان خسارت پسیل در مناطق گرم و خشک بسیار بیشتر از مناطق سرد و مرطوب است، زیرا آفت پسیل شرایط گرم و خشک را برای بقا و زندگی بیشتر می پسندد. برای کنترل این آفت باید از روش مبارزه تلفیقی (روشهای مبارزه بیولوژیک، مبارزه شیمیایی و اقدامات عملیات زراعی به طور توام) استفاده نمود.
مراحل رشدی پسیل گلابی
این حشره دارای سه مرحله رشدی تخم، پوره و حشره کامل است.
حشره کامل: در زمستان به رنگ قهوه ای تیره به اندازه 3/5 تا 4 میلیمتر است و در بهار حشره کامل به رنگ زرد مایل به نارنجی به اندازه 2/5 تا 3 میلیمتر است.
پوره: پسیل گلابی داری 5 سن پورگی است. پوره ها به رنگ زرد و به طول 0/4 تا 2 میلیمتر هستند.
تخم: تخم پسیل زرد مایل به نارنجی، کشیده و به طول حدود 0/5 میلیمتر است.
پوره پسیل گلابی
خسارت پسیل گلابی
محل تغذیه پوره ها و حشرات کامل در درجه اول برگ است اما از دم برگ، پوست شاخه، تنه و میوه نیز تغذیه می کنند. اوج خسارت پسیل گلابی در مناطق دشت در ماه های خرداد، نیمه مرداد و شهریور و در مناطق مرتفع در طول فصل تابستان است.
پسیل گلابی از شیره گیاه تغذیه کرده و ایجاد عسلک می کند، در صورت انتشار این آفت، درختان ضعیف شده، محصولات کمتر و میوه‌هایی با لکه‌های سیاه تا قهوه‌ای تولید خواهند کرد و شروع به برگ‌ریزی خواهند نمود.
از دیگر راههای خسارت این آفت می توان به بروز آفتاب سوختگی شدید به دنبال انسداد روزنه تنفسی گیاه، انتقال ویروس ها، ضعف درخت و ریزش برگها به ویژه در اوج گرما (تیر و مرداد)، کوچکی و بدشکلی میوه، توقف رشد، جلوگیری از تشکیل جوانه های برگ و گل سال آینده، کاهش مقاومت گیاه در برابر سرمازدگی و خشکی کامل درخت گلابی اشاره کرد.
محل تغذیه پوره ها و حشرات کامل در درجه اول برگ است، ولی این آفت از دم برگ، پوست شاخه، تنه و میوه درخت نیز به شدت تغذیه می کند. اوج خسارت پسیل گلابی در مناطق دشت در ماههای خرداد، نیمه مرداد و شهریور و در مناطق مرتفع در طول فصل تابستان است.
تولید عسلک به دلیل خسارت پسیل گلابی
آفتاب سوختگی برگ به دنبال خسارت آفت پسیل گلابی
ریزش برگ از علایم خسارت پسیل گلابی
خشک شدن درخت در اثر خسارت پسیل گلابی
تغذیه پوره های پسیل گلابی از برگ، دم برگ و پوست شاخه
خسارت سیل گلابی
چرخه زندگی پسیل گلابی
فعالیت حشرات کامل پسیل گلابی در بهمن ماه آغاز می شود. تخم ریزی از زمان شروع رشد جوانه ها از نیمه دوم بهمن تا اوایل اسفندماه شروع می شود و تا پایان ریزش گلبرگها ادامه پیدا می کند.
حشره کامل زمستان گذران پسیل گلابی
همزمان با آغاز رشد جوانه ها (از نیمه بهمن تا اوایل اسفند) تخم ریزی پسیل شروع شده و تا پایان ریزش گلبرگها ادامه دارد، در این زمان هر حشره کامل حدود 200 تا 400 تخم به صورت مجتمع بر روی سرشاخه ها و نزدیک جوانه ها می گذارد. در بهار و تابستان حشره کامل قادر است 500 تا 700 تخم در روی هر دو سطح برگ و در نزدیکی رگبرگ اصلی بگذارد.
تخم پسیل گلابی پشت برگ و روی جوانه
7 تا 30 روز بعد از تخمگذاری (بسته به دمای محیط) دوره جنینی به طول می انجامد و طول دوره پورگی بسته به دمای محیط بین 20 تا 37 روز است.
پوره پسیل گلابی، سن 1 (سمت راست) و سن 2 (سمت چپ)
پسیل گلابی معمولا در طول سال 2 تا 6 نسل دارد (در نقاط دشت 5 نسل و در نقاط کوهستانی 4 نسل)
حشرات کامل نسل اول از اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت ماه ظاهر می شوند. حشرات کامل نسل دوم از اواسط خرداد ظاهر شده و جمعیت آفت شروع به افزایش و در تیرماه به اوج خود می رسد. حشرات کامل نسل سوم از اواسط تیر تا اوایل مرداد ظاهر شده و جمعیت آفت در شهریور به اوج می رسد. حشرات کامل نسل چهارم از اواخر مرداد تا اواسط شهریور و حشرات کامل نسل پنجم از اواسط آبان تا اوایل آذرماه ظاهر می شوند.
مدیریت آفت پسیل گلابی
برای مدیریت کامل آفت پسیل در گلابی اقدامات پیش کشت، حین کشت، بعد از برداشت، مبارزه بیولوژیک، شیمیایی، ردیابی و ... نیاز است، کلیه این اقدامات مکمل یکدیگر بوده و مجموعه این اقدامات منجر به کاهش جمعیت پسیل و کاهش خسارت آن می شود.
مدیریت پیش کشت به این معنی است که قبل از کشت درختان باید شرایط محیطی گیاه از نظر دما، ارتفاع، شرایط آب و خاک و ... مورد سنجش قرار گرفته و اقدام به کشت ارقام مقاوم به آفت نمود. همچنین رعایت فاصله کشت مناسب با برقراری جریان هوای مناسب موجب بهبود تهویه و مانع تراکم جمعیت پسیل شده و خسارت کاهش می یابد.
مدیریت حین کشت شامل کلیه مراحلی است که در زمان استقرار گیاه در باغ انجام می شود که عبارتند از:
- هرس اصولی درختان( به منظور ایجاد شکل مناسب، تهویه خوب ، حذف شاخه های آلوده، حذف پاجوشها و ... و در نهایت پانسمان محل زخم).
- انجام عملیات زمستانه شامل شخم و یخاب زمستانه برای حذف آفات زمستان گذران.
- تغذیه بهینه درخت که از طریق چالکود، محلولپاشی فروت ست، کوددهی در حین کشت صورت می گیرد. استفاده بهینه از کودهای حاوی کلسیم، پتاسیم و سیلیسیم موجب افزایش استحکام دیواره سلولی و کاهش خسارت آفت می گردد. از سوی دیگر استفاده بی رویه از ترکیبات حاوی ازت موجب افزایش خسارت آفت می شود.
- آبیاری منظم و کافی به ویژه در ماههای گرم سال (پسیل گلابی حشره ای خشکی دوست است و خسارت آن در باغهای کم آب و تحت تنش بیشتر است).
- ایجاد پوشش سبز کف باغ به منظور افزایش رطوبت، جلب حشرات شکارگر مفید، کند شدن رشد پوره های پسیل و جلوگیری از افزایش جمعیت پسیل گلابی.
- کنترل بیولوژیک آفت شامل استفاده از کارتها و نوارهای زردرنگ و همچنین افزایش جمعیت شکارگرهای طبیعی آفت.
- کنترل شیمیایی از طریق محلولپاشی زمستانه همزمان با شروع تخم ریزی آفت در اسفند و در مرحله تورم جوانه ها و سمپاشی بهاره بلافاصله بعد از ریزش گلبرگها (در صورت وجود عسلک زیاد روی برگ بهتر است قبل از سمپاشی شست و شوی درخت با صابون محلولپاشی انجام شود).
دشمنان طبیعی پسیل گلابی (از راست به چپ): لارو بالتوری، پوره سنک شکارگر آنتوکوریس و حشره کامل سنک شکارگر آنتوکوریس
