مناطق مناسب کشت و پرورش مرکبات در ایران

مرکبات تقریباً در تمام مناطق نیمه گرمسیری و اکثر مناطق گرمسیری جهان، در صورت وجود خاک و رطوبت مناسب کشت می شود. باغات مرکبات جهان، در قسمت هایی قرار دارند که آب و هوای خیلی خشک یا خیلی مرطوب نداشته و سرمای هوا شدید نباشد.
مرکبات ایران بین عرض 24 تا 38 درجه شمالی و به طور عمده در سه منطقه مشخص قرار گرفته اند که به ترتیب عبارتند از:
الف) کمربند ساحلی دریای خزر: این منطقه به علت نزدیکی به دریای خزر و داشتن آب و هوای خاص و نزدیک به مدیترانه ای، شرایط کشت مرکبات را دارد ولی در برخی از سال ها سرمای زمستانه شدید به مرکبات این منطقه خسارات قابل توجهی وارد می کند.
ب) کمربند مرکزی: شامل استان های خراسان، کرمان، فارس،کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه، ایلام و خوزستان می باشد و در عرض 33 درجه شمالی قرار دارد. رطوبت نسبی در این منطقه پایین بوده (کمتر از50%) و میزان بارندگی سالیانه آن کم می باشد(بین 300-100 میلیمتر). بادهای گرم، تعداد زیاد روزهای آفتابی و گرمای شدید در تابستان و بادهای همراه با گرد و خاک از مهمترین عوامل محدودکننده پرورش مرکبات در این نوار می باشند. در این مناطق میزان بارندگی سالانه برای کشت مرکبات کافی نبوده و نیاز به آبیاری در فصول تابستان و زمستان وجود دارد.
ج) کمربند ساحلی جنوبی: نوار باریکی است که از استان بوشهر تا چابهار در استان سیستان و بلوچستان را در برمی گیرد. این منطقه آب و هوای گرم، رطوبت نسبی بالا و خاک¬هایی با پ-هاش قلیایی دارد. در این نوار کیفیت مرکباتی مثل لیمو عمانی و لیموترش (لایم و لمون) نسبت به پرتقال و نارنگی بهتر است، به طوری که بخش عمده مرکبات این منطقه را لیمو عمانی و لیموترش تشکیل می دهد.
کشور ایران مقام هفتم را در میان کشورهای تولیدکننده مرکبات در جهان دارد، در این میان استان مازندران بیشترین سهم در تولید مرکبات را دارا می‌باشد و پس از آن استان‌هایی نظیر خوزستان، فارس، کرمان و هرمزگان از دیگر تولیدکنندگان مهم مرکبات می‌باشند. برای افزایش عملکرد و دستیابی به عملکرد اقتصادی بهتر است علاوه بر مدیریت سایر عوامل مؤثر بر کشت؛ تغذیه و کوددهی مرکبات بصورت مدیریت شده انجام شود.

تغذیه و کوددهی در مرکبات

تولید اقتصادی محصول نیازمند آن است که میزان نیاز گیاه و موجودی خاک سنجیده شده و میزان کسری این دو از طریق کوددهی (و متناسب با مرحله رشدی گیاه) تأمین گردد. برای اطلاع از میزان عناصر غذایی خاک بهتر است که قبل از فصل رشد از خاک نمونه برداری شده و مورد آنالیز قرار گیرد. کارشناسان برای اطلاع از نیاز دقیق گیاه به عناصر غذایی از دو عبارت uptake و removal استفاده می کنند. به میزان عناصر غذایی که توسط گیاه (بویژه میوه و برگ) از خاک برداشت شده و از مزرعه خارج می شود «removal» و به میزان کل عناصر غذایی که گیاه در طول فصل رشد از خاک جذب می کند «uptake» گفته می شود. میزان این دو عدد بسته به شرایط کشت، رقم، مدیریت کودی، شرایط محیطی و ... متفاوت است.
میزان برداشت عناصر غذایی توسط میوه (removal) به عنوان یکی از مهمترین پارامترها در توصیه کودی در نظر گرفته می شود.
مقادیر بیشتر پتاسیم حاکی از مقدار بالای پتاسیم در عصاره مرکبات و نیاز گیاه به کوددهی آن می باشد. مرکبات به فسفر زیادی نیاز ندارند، در حالیکه حضور عناصری مانند کلسیم، آهن و بور در بهبود کیفیت میوه و افزایش عملکرد محصول بسیار اثرگذار است.

آنالیز آب و خاک

آنالیز برگ در مرکبات

نیتروژن در مرکبات

کمبود ازت
 در ابتدا رنگ برگ سبز کمرنگ شده و با افزایش کمبود برگ ها زرد می شوند.
 رنگ پریدگی ابتدا در برگ های قدیمی ظاهر شده و سپس به برگ های جوانتر نیز سرایت می کند و حتی می تواند منجر به برنزه شدن برگ ها گردد.
 الگوی دیگری که در مرکبات به دلیل کمبود ازت رخ می دهد زرد شدن رگبرگ ها در زمینه سبز تیره پهنک برگ می باشد.
 کمبود نیتروژن منجر به کاهش رشد درخت شده، عملکرد را کاهش می دهد.
راه حل: استفاده از ترکیبات کودی ازت بالا در مرحله رشد رویشی و استفاده از سایر ترکیبات حاوی ازت متناسب با مرحله رشد گیاه.
زیادبود نیتروژن
 باعث افزایش رشد رویشی گیاه می گردد.
 تولید میوه را تحت تأثیر قرار داده و کیفیت میوه را کاهش می دهد.
 باعث آلودگی آب های زیرزمینی می شود.
 حساسیت گیاه نسبت به سرمازدگی افزایش می یابد.

فسفر در مرکبات

کمبود فسفر
 میوه های درشت با پوست ضخیم تولید می شود.
 میوه میزان عصاره کمتری داشته و اسیدیته آن بالاتر (ترش تر) است.
 ندرتاً ممکن است شاخسار درخت ظاهر برنزی پیدا کند.
راه حل: مصرف کودهای فسفر بالا به ویژه قبل از مرحله گلدهی.

پتاسیم در مرکبات

کمبود پتاسیم
 گاها شاخسار برنزه می شود، بویژه در لیموها این اتفاق شایعتر است.
 میوه ها کوچکتر، پوست آن ها نازکتر و صافتر می شوند.
 ممکن است پوست میوه ها شکافته شده یا ریزش نماید.
نکته: کمبود پتاسیم بویژه در خاک های آهکی به دلیل اثرات آنتاگونیسمی عناصر و زمانیکه میوه ها حاوی مقادیر بالایی ازت هستند مشاهده می شود.
راه حل: مصرف کودهای پتاس بالا به صورت همراه آبیاری و محلولپاشی، به ویژه در مرحله تشکیل تا تکمیل میوه.

منیزیم در مرکبات

کمبود منیزیم
 منقوطه های سبز مایل به زرد بر روی پهنک برگ و در فواصل بین رگبرگی مشاهده می شود.
 مناطق زرد رنگ بتدریج در سطح برگ گسترده می شود، بصورتیکه نوک برگ و پایه برگ سبز باقی مانده و الگوی v- شکل روی رگبرگ میانی ایجاد می شود.
 در کمبودهای شدید، ممکن است برگ ها کاملاً زرد و برنزه شوند و گاهاً ریزش برگ اتفاق می افتد.
نکته: در خاک های آهکی بهترین راه اصلاح کمبود منیزیم محلولپاشی و یا استفاده از کود درون چالکود می-باشد.

گوگرد در مرکبات

کمبود گوگرد
 مهمترین شاخصه کمبود گوگرد زرد شدن برگ های جوان است، در حالیکه برگ های قدیمی هنوز سبز هستند.
 شاخه های جوان می میرند.
 میوه¬های دچارکمبود گوگرد دیرتر بالغ می شوند.
 میوه ممکن است کوچک شده و بدشکل گردد.

کلسیم در مرکبات

کمبود کلسیم
 کمبود کلسیم موجب محو شدن کلروفیل در حاشیه برگ و بین رگبرگ های اصلی بویژه در زمستان می شود.
 برگ ها بدشکل شده و در اکثر موارد به سرعت ریزش می کند.
 میوه ها چروک شده و شکافته می شوند.
نکته: در اکثر موارد کمبود کلسیم در گیاه به دلیل کمبود این عنصر در خاک نمی باشد، بلکه به دلیل شرایط نامناسب محیطی و خاکی اتفاق می افتد. در این موارد بهتر است کلسیم از طریق محلولپاشی تأمین گردد.
راه حل: مصرف اکسی کال به صورت محلولپاشی و یا نیتروکالیکس به صورت محلولپاشی و همراه آبیاری ویا نیترات کلسیم همراه آبیاری.

منگنز در مرکبات

کمبود منگنز
 نوارهای سبز تیره در امتداد رگبرگ میانی در برگ های جوان ظاهر می شود.
 رگبرگ اصلی توسط فواصل زردرنگ احاطه می گردد که ظاهری منقوطه مانند به برگ می دهد.
نکته: در خاک های آهکی و دارای پ-هاش قلیایی مصرف کودهای منگنز به صورت محلولپاشی و درون چالکود برای رفع کمبود مناسب تر است.

روی در مرکبات

کمبود روی
 در ابتدا لکه های زردرنگ بین رگبرگ سبز ظاهر می شود.
 در کمبودهای شدید ممکن است برگ ها بصورت تصاعدی زرد شوند و تنها رگبرگ سبز باقی می ماند.
 در کمبودهای شدید و مداوم، برگ ها کوچک و نازک شده و بصورت مجتمع در نوک شاخه جوان دیده می شوند.
نکته: استفاده از کودهای محلولپاشی منجر به اصلاح کمبود روی می گردد. بلایت مرکبات نیز علایمی شبیه کمبود روی نشان می دهد.

مس در مرکبات

علایم کمبود
 در کمبود خفیف مس معمولا برگ ها بزرگ شده و رنگ آن ها سبز تیره می شود.
 ممکن است شاخه های جوان بصورت منحنی درآمده و S- شکل شوند.
در اثر مسمومیت مس، تاج درخت تنک شده، رشد درخت به تأخیر افتاده و شاخسار علایم کمبود آهن را نشان می دهند.

بور در مرکبات

کمبود و مسمومیت بور
 علایم ابتدایی و شاخص کمبود بور ظهور لکه های تیره در بافت سفید پوست میوه و گاها در حفره مرکزی می باشد.
 ممکن است میوه بدشکل شده و سطح آن لامپی شود. برخلاف سایر ریزمغذی ها کمبود بور بر کیفیت میوه نیز مؤثر است.
نکته: توجه شود که افزایش بور می تواند به سرعت موجب بروز مسمومیت شود، بنابراین بهتر است یا از طریق محلولپاشی و یا از طریق آبیاری مورد استفاده قرار گیرد.
مراحل ابتدایی مسمومیت بور بصورت زردی نوک برگ یا حالت منقوطه ای ایجاد می شود.

مولیبدن در مرکبات

کمبود مولیبدن
 لکه های بزرگ زردرنگ بر روی برگ ظاهر شده و ابتدا در بهار بصورت لکه های آبگزیده مشاهده شده و در ادامه بصورت لکه های زردرنگ در فواصل بین رگبرگی قابل مشاهده هستند.
نکته:کمبود مولیبدن به ندرت مشاهده می شود و بیشتر در خاک های اسیدی اتفاق می افتد.

خسارت بیورت در مرکبات

مسمومیت بیورت معمولاً در نتیجه مصرف محلولپاشی کود اوره با ناخالصی بیوره ایجاد می شود.
علایم مسمومیت در برگ ها بصورت مناطق نامنظم زردرنگ که در ابتدا در نوک برگ ظاهر می شود، قابل تشخیص است و در ادامه کل سطح برگ را در بر خواهد گرفت.
در مسمومیت های شدید تنها بخشی از رگبرگ میانی و بخش هایی از رگبرگ اصلی سبز باقی می ماند.

خسارت شوری در مرکبات

 علایم خسارت شوری مشابه علایم تنش خشکی است و شامل کاهش رشد ریشه، کاهش گلدهی، برگ های با اندازه کوچکتر و کاهش رشد ساقه می باشد.
 علایم مشابه علایم مسمومیت عنصری در شاخسار می باشد.
 مسمومیت کلر منجر به سوختگی و نکروزه شدن لبه برگ می شود و از بارزترین علایم خسارت شوری است.
نکته: زمانیکه خسارت به دلیل جذب از طریق ریشه و یا به دلیل محلولپاشی باشد، علایم کمی متفاوت می شود. مصرف بیش از حد کود، استفاده از آب آبیاری بسیار شور و طوفان های اقیانوسی، میزان بالایی نمک به خاک و گیاه تزریق کرده و می توانند موجب بروز این علایم گردند.

عارضه یخزدگی در مرکبات

علایم
 تنش یخ زدگی موجب آبگزشدن برگ ها و پیچیده شدن آن ها می شود. در صورتی که شدت تنش زیاد باشد برگ ها خشکیده می شوند.
 چند روز ابتدایی پس از یخ زدن میوه، رنگ بخش های یخ زده میوه در مقایسه با بخش های یخ نزده بسیار روشن تر است.
 یخزدگی موجب از دست رفتن آب میوه، خشک شدن کیسه های عصاره و در نتیجه پفی شدن می شود.
 ممکن است میوه ها سریعا ریزش کنند و یا در طول زمان به آهستگی ریزش کنند ولی معمولاً ظاهر بیرونی میوه ها تغییر چشمگیری ندارد.
 طعم میوه ها تلخ می شود.
پیشگیری و کنترل
 پوشاندن نهال ها و تنه درختان.
 استفاده از پوشش آب آهک روی تنه.
 گرم کردن باغ های مرکبات، ایجاد دود در بامداد شب های یخبندان، استفاده از ماشین های تولید باد.
 خاک دادن محل پیوند.
 آبیاری بارانی.

عارضه سرمازدگی در مرکبات

علایم
 سرمازدگی خفیف باعث سوختگی برگ ها یا پیچیدگی موقت آن می شود.
 در سرمازدگی خفیف نقاط بافت مرده کوچکی در نوک برگ ها به وجود می آیند.
 میوه ممکن است از نظر ظاهری تغییری نکند ولی طعم میوه کاملاً عوض شده و تلخ می شود.
 سرمازدگی باعث خروج آب و خشک شدن کیسه های اسانس در پوست و تشکیل کریستال های سفید هسپریدین (Hesperidin) در داخل میوه های آسیب دیده می شود.
 پوست میوه چروکیده شده و در سرمازدگی شدید لکه های آبگزیده روی پوست میوه تشکیل می شود.
دلایل
 برگ ها در صفر درجه سانتیگراد خسارت می ینند.
 میوه های مرکبات در دمای 4-3 درجه زیر صفر خسارت می بینند.
 میوه¬های پرتقال در دمای 2/2- به مدت 4 ساعت آسیب می بینند.
پیشگیری و کنترل
 کاشتن درخت ها در مناطق مرتفع، مثلا دامنه.
 کاشتن نهال ها و پایه های مقاوم به سرما.
 کم کردن پوشش علف های هرز در باغ.
 پخش کردن کودهای دامی کاملاً پوسیده در سطح خاک و حاشیه سایه انداز درختان.
 نگهداری تاج پوشش به طور فشرده با عملیات مناسب باغداری.
 پوشش تنه درختان به خصوص درختان جوان.
 ریختن خاک سبک در اطراف تنه درخت.

عارضه گرانوله شدن مرکبات

گرانوله شدن پرتقال (کریستالی شدن یا خشک شدن میوه) بیشتر در ارقام والنسیا، ناول و به میزان کمتر در ارقام گریپ فروت مشاهده شده است.
علایم
 کیسه های محتوی آب (وزیکول) میوه، بزرگ، سخت و خشک می شوند.
 کیفیت میوه از نظر رنگ و طعم به شدت کاهش می¬یابد.
 نسبت به میوه های سالم، میزان وزن، درصد گوشت و عصاره این میوه ها پایین تر و درصد پوست بالاتر است.
دلایل
 این عارضه با اندازه و سرعت رشد میوه مرتبط می باشد و بیشتر در سال های نیاور که درختان دارای بار کم و میوه های درشت می باشند، مشاهده شده است.
 برداشت دیرهنگام محصول نیز در افزایش ظهور این عارضه دخیل است.
 در مناطق گرم با رطوبت پایین، تبخیر آب از میوه در وقوع این ناهنجاری نقش دارد.
 میوه های بیش از حد رسیده یا میوه های درختان جوان، مستعد بروز این عارضه هستند.
پیشگیری و کنترل
 در صورت سبک بودن خاک با افزودن مواد هیومیکی و کودهای آلی این خصوصیت تا حدی اصلاح گردد.
 با کاربرد ترکیبات فروت ست میزان سال آوری درخت کاهش یابد.
 برداشت محصول سریع تر انجام شود. برداشت در زمان مناسب رسیدگی و تیمار با اسید جیبرلیک می تواند در کاهش عارضه موثر باشد.

عارضه ترکیدگی میوه

دلایل
 نوسان عوامل محیطی مانند درجه حرارت و رطوبت تأثیر جدی روی ترکیدگی میوه می گذارد.
 آبیاری یا بارش باران شدید ناگهانی می تواند منجر به ترکیدگی میوه شود.
 کمبود شدید مس، سبب سختی پوست میوه شده و به موازات نمو میوه، پوست میوه توسعه نیافته و باعث پارگی پوست می شود.
 بیماری هایی مثل پوسیدگی سیاه آلترناریایی اغلب در ایجاد این عارضه نقش دارند.
پیشگیری و کنترل
 میوه های رسیده حساس تر هستند و باید قبل از شروع باران¬های پاییزی برداشت شوند.
 برداشت به موقع و تُنک کردن محصول و محلولپاشی برگی با کودهای کلسیم و ضخیم بودن پوست میوه، وقوع این عارضه را کاهش می دهد.

عارضه ترک خوردگی میانبر پوست میوه

علایم
 ظهور ناهمواری های منظم و گاه نامنظم روی پوست میوه بدون اینکه شکافی در پوست ایجاد شود.
 این ناهمواری ها در حالت شدید به صورت طولی و عرضی روی پوست توسعه یافته و تمام پوست را در برمی گیرد.
دلایل
 عواملی مؤثر در کاهش ضخامت پوست میوه.
 برداشت با تأخیر.
 اختلاف در رشد بافت های آلبدو (بخش سفیدی پوست) و فلاودو (بخش رنگی پوست).
پیشگیری و کنترل
 پاشش 20 پی پی ام جیبرلین، زمانی که قطر میوه 50-30 میلی متر باشد در پرتقال های والنسیا و ناول.
 مدیریت تغذیه صحیح پتاسیم و نیتروژن.

عارضه پفکی شدن

جدا شدن پوست میوه از قسمت گوشت در طول نگهداری میوه در انبار را پفکی شدن گویند.
علت
 میوه هایی با رسیدگی زیاد و انبارهایی با رطوبت بالا باعث ایجاد ضخامت در پوست و جدا شدن آن از گوشت می شود.
پیشگیری و کنترل
 برداشت در مرحله صحیح رسیدگی.
 تیمار گرما درمانی قبل از انبار.
 تهویه مناسب انبار.
 اجتناب از انبارداری طولانی مدت در رطوبت نسبی بالا.

عارضه آفتاب سوختگی در مرکبات

علایم
 آفتاب سوختگی علاوه بر میوه ها به برگ ها و ساقه نیز آسیب می رساند.
 در برگ ها ایجاد نقاط صمغی نموده که گاهی سیاه و چرب به نظر می رسند.
 موجب تخریب سلول های مزوفیل و در نهایت کلروفیل برگ شده، رنگ پریدگی و مات شدن برگ (سبز زرد شدن برگ) را به همراه دارد و در نتیجه فتوسنتز کاهش می یابد.
 پوست میوه بوسیله غده های روغنی تخریب شده و رنگ آن به زرد مایل به قهوه ای گرایش پیدا می کند. چنین میوه هایی انبارمانی خوبی نداشته و خیلی سریع در معرض پوسیدگی بعد از برداشت قرار می گیرند.
پیشگیری و کنترل
 استفاده از ارقامی با عادت تولید میوه در داخل تاج.
 مدیریت صحیح آبیاری بویژه در ایام گرم سال.
 عدم انجام هرگونه هرس تابستانه یا هرس سبز.
 محلولپاشی با کائولین یا پودر حاوی رس.

عارضه لکه های سطحی تیره و روشن در مرکبات

علایم
 این صدمه به صورت پوسته های نقره ای رنگ مشاهده شده و به تدریج زبر می شود.
 در نوع لکه روشن ممکن است رنگ در محدوده ی نقره ای، خاکستری یا کِرِم باشد.
 لکه های تیره نیز در شرایط مشابه لکه روشن ایجاد می شود، اما رنگ آن ها تیره تر و شکل شان نامنظم است.
دلیل
این لکه ها در اثر جابجایی و حرکت میوه به وسیله باد، ساییدگی میوه ها با یکدیگر یا با برگ ها و شاخه ها ایجاد می شود.

عارضه لکه روغنی

بیشتر پرتقال های ناول، لیموترش و لیمو عمانی تحت تأثیر این عارضه هستند. در اثر تخریب سلول¬های روغنی بافت فلاودو روغن داخل آن¬ها خارج می¬شود. این روغن برای سلول¬های سطحی پوست سمی و مخرب بوده و باعث لکه مردگی در سلول¬های سطحی می¬شود.
علایم
 تشکیل لکه های زرد، سبز یا قهوه ای به اشکال نامنظم.
 برجسته شدن غده¬های روغنی پوست به علت فرورفتگی بافت¬های بین آن¬ها.
دلایل
 این پدیده بیشتر در شب هایی که روزنه های برگ و میوه بسته بوده و سلول ها در حداکثر آماس هستند رخ می دهد.
 میوه های زود برداشت شده و سبز رنگ، به این اختلال حساس تر هستند. برداشت در اوایل صبح و سپس حمل و نقل سریع به انبار می تواند سبب لکه روغنی شود.
 ضربه و ساییدگی در طول برداشت، جا به جایی نامناسب و دمای بالا نیز موجب این عارضه می شود.
 قرار گرفتن سطح میوه در معرض نور خورشید، حساسیت پوست به لکه روغنی را افزایش می دهد.
پیشگیری و کنترل
 پوشش واکس، صدمه لکه روغنی را تا 35% کاهش می دهد.
 برداشت میوه در بعدازظهر، برداشت صحیح میوه، حفظ و نگهداری محصول در سایه برای2-1 روز قبل از حمل و نقل میزان آماس و آب پوست را کاهش داده که در نتیجه میوه حساسیت کمتری به این عارضه خواهد داشت.

عارضه پِتکا

علایم
 پتکا به صورت لکه حفره ای، فرورفتگی پوست و سیاه شدن غده های روغنی مشاهده می شود. پتکا در لمون ها معمول است.
دلایل
 افزایش مدت زمان برس زدن، وقوع این اختلال را تحریک می کند. واکس های پلی اتیلنی نسبت به واکس کارنابا وجود عارضه پتکا را تشدید می نماید.
 پتکا در رطوبت خیلی بالا گسترش می یابد.
 عدم توازن مواد غذایی موجب این اختلال می شود. بدین صورت که سطوح بالای کلسیم و میزان پایین فسفر در خاک باعث تشدید این عارضه می شود.

عارضه پوست راه راه

علایم
ایجاد نوار های قرمز- قهوه ای رنگ بر روی پوست میوه.
دلایل
 در پوست نارنگی با محتوای آب بالا (به دلیل باران های سنگین یا آبیاری قبل از برداشت) به وسیله ساییدگی ایجاد می شود.
 چنانچه عمل برس زدن در حین سورتینگ با برس های زبر انجام شود این عارضه تشدید می شود.
 میوه های کاملاً رنگ گرفته به این عارضه حساس تر می باشند.
پیشگیری و کنترل
 میوه ها 7-5 روز بعد از باران برداشت شوند.
 واحدهای سورتینگ بایستی از برس های نرم در مرحله شستشوی میوه استفاده نمایند.

عارضه فروپاشی گلگاه

علایم
 فروپاشی گلگاه به صورت نواحی کدر و آب سوخته در نوک لیموترش ها اتفاق می افتد.
 آلودگی ثانویه به وسیله قارچ پنی سیلیوم و آسپرژیلوس به دنبال فروپاشی گلگاه ایجاد می شود.
دلایل
 جابجایی نامناسب لیموترش ارقام لایم های تاهیتی و پرشین لایم منجر به فروپاشی گلگاه می شود.
 اندازه میوه، فشار تورژسانس، دما و رطوبت در طی انبارداری حساسیت میوه ها را تحت تأثیر قرار می دهد.
 میوه های بزرگ به این اختلال حساس تر می باشند.

عارضه فروپاشی دُمگاه

علایم
 تخریب بافت پوست در ناحیه اتصال میوه به ساقه، ایجاد نواحی قهوه ای فرو رفته با اَشکال نامنظم می نماید.
 وقوع این عارضه از فصلی به فصل دیگر متفاوت است اما در میوه ی بیش از حد رسیده متداول تر است.
دلایل
 عدم تعادل در میزان ازت و پتاس.
 کاهش رطوبت میوه بعد از برداشت و قبل از واکس زنی.
پیشگیری و کنترل
 برداشت و جابجایی دقیق و به دنبال آن حمل و نقل سریع میوه به اتاق بسته بندی.
 کاهش فاصله بین زمان برداشت تا واکس زنی.
 نگهداری میوه ها در رطوبت نسبی بالا.
 جلوگیری از برس زنی شدید در زمان بسته بندی.

عارضه لکه حفره ای (پیتینگ)

علایم
 این عارضه در اثر تخریب غده های پوست میوه و پخش محتوای روغنی آن ها در سطح پوست ایجاد می شود.
 نواحی تخریب شده به تدریج برنزه شده و تا نزدیکی ناحیه گلوگاه امتداد می یابند.
دلایل
 احتمال ابتلا به این عارضه با اندازه میوه و پایین بودن اکسیژن در بافت میوه رابطه مستقیم دارد.
 افزایش تنفس، ناشی از بالابودن دمای انبار و از طرفی کاهش تبادل گازی در حضور واکس هایی با درخشندگی بالا می تواند از دلایل شیوع پیتینگ باشد.
 حضور گاز اتیلن بروز این اختلال را افزایش می دهد.
 کمبود پتاسیم موجب افزایش بروز این عارضه می گردد.
پیشگیری و کنترل
 باید دمای گوشت میوه در حدود 10 درجه سانتیگراد یا کمتر باشد. در دماهای کمتر از 9/5 ممکن است آسیب سرمایی افزایش یابد.
 استفاده از پوشش واکس با درخشندگی نسبتاً پایین به دلیل افزایش در قابلیت نفوذ پذیری گازها میزان پیتینگ را کاهش می دهد.
 محلولپاشی درختان با کود پتاسیم، غلظت پتاسیم برگ را افزایش داده و احتمال وقوع این اختلال را کاهش می دهد.
 احتمال ظهور این اختلال پس از برداشت، با استفاده از پتاسیم به همراه واکس روی میوه در اتاق بسته بندی کاهش می یابد.

آفات و بیماری های مهم مرکبات